ਪੰਜਾਬੀ | Punjabi
ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ, ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਆਰਮੀਨ ਨੱਟਿੰਗ ਗੌਸਲਿੰਗ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਾਰੇ ਪੜ੍ਹਦੀ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਮੈਨੂੰ ਬੇਹੱਦ ਇਜ਼ਤ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਇੱਕ ਡੂੰਘੀ ਜੁੜਾਵਤ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਵੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਹ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਮੀਲ ਦੂਰ ਤੇ ਵੱਖਰੇ ਸਮਿਆਂ ਵਿੱਚ ਰਹੀ, ਪਰ ਇੱਕ ਔਰਤ, ਇੱਕ ਮਾਂ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸਮਾਜਿਕ ਸੁਧਾਰਕ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ, ਜਿਹੜੀਆਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਉਸਨੇ ਸਾਹਮਣੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ, ਉਹ ਅੱਜ ਵੀ ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਹਕੀਕਤ ਨਾਲ ਗੂੰਜਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਸਨੂੰ ਇੱਕ ਮੂਰਤੀ ਰਾਹੀਂ ਯਾਦ ਕਰਨਾ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸ਼ਖ਼ਸ ਨੂੰ ਸਨਮਾਨ ਦੇਣਾ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਸਾਨੂੰ ਯਾਦ ਦਿਵਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਲਿੰਗ ਸਮਾਨਤਾ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਕਿੰਨਾ ਰਾਹ ਤੈਅ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਕਿੰਨਾ ਹੋਰ ਤੈਅ ਕਰਨਾ ਬਾਕੀ ਹੈ।
ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਪਲਦਿਆਂ, ਮੈਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਮਜ਼ਬੂਤ ਔਰਤਾਂ ਨਾਲ ਘਿਰੀ ਰਹੀ; ਮੇਰੀ ਮਾਂ, ਦਾਦੀ, ਤੇ ਮਾਸੀਆਂ, ਜਿਹੜੀਆਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਇਕਠਾ ਰੱਖਣ ਲਈ ਆਪਣੀ ਜਿੰਦਗੀ ਦੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਦਿੰਦੀਆਂ ਰਹੀਆਂ। ਆਰਮੀਨ ਦੀ ਮਾਂ ਵਾਂਗ, ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਬੇਸ਼ੁਮਾਰ ਔਰਤਾਂ ਆਪਣੇ ਘਰਾਂ ਦੀ ਪਿੱਠ ਹੱਡੀ ਬਣ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰਦੀਆਂ ਨੇ, ਪਰ ਅਕਸਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਸਨਮਾਨ ਜਾਂ ਸਾਰਥਕ ਪਹਚਾਣ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ। ਪੰਜਾਬੀ ਸਭਿਆਚਾਰ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਘਰ ਦੀ ਇਜ਼ਤ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਅਕਸਰ ਜਨਤਕ ਫੈਸਲਿਆਂ ਤੋਂ ਗ਼ਾਇਬ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਵਿਅੰਬਣਾ ਮੈਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਚੁਭਦੀ ਹੈ: ਇੱਕ ਔਰਤ ਨੂੰ ਘਰ ਵਿੱਚ ਇਜ਼ਤ ਮਿਲਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਘਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਉਸਦਾ ਮੁੱਲ ਕਿਉਂ ਘਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ?
ਆਰਮੀਨ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਗੱਲ ਛੁਹ ਗਈ ਕਿ ਉਸਨੇ ਆਪਣਾ ਨਿੱਜੀ ਦਰਦ, ਦੋ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਮੌਤ, ਨੂੰ ਸਮਾਜ ਲਈ ਇਕ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਭਲਾਈ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਲਈ ਉਸ ਦੀ ਮਿਹਨਤ ਮੈਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਮਾਵਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ਦਿਲਾਉਂਦੀ ਹੈ ਜਿਹੜੀਆਂ ਰਿਸ਼ਤੇ-ਨਾਤੇ ਅਤੇ ਘੱਟ ਵਸੀਲੇ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਨੂੰ ਸਿਰਮੌਰ ਰੱਖਦੀਆਂ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖਦੀ ਹਾਂ, ਮੈਂ ਸੋਚਦੀ ਹਾਂ – ਕੀ ਮੈਂ ਕਦੇ ਉਸ ਵਾਂਗ ਇੰਨੀ ਨਿਸ਼ਕਾਮ ਹੋ ਸਕਾਂਗੀ? ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਅੱਜ ਵੀ ਕੁੜੀਆਂ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਇਕ ਚੁਣੌਤੀ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਸ਼ਹਿਰੀ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਚੰਗੀ ਤਰੱਕੀ ਹੋਈ ਹੈ, ਪਰ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਅੱਜ ਵੀ ਬੱਚੀਆਂ ਨੂੰ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਵਿਆਹਣ ਜਾਂ ਘਰ ਦੇ ਕੰਮਾਂ ਲਈ ਸਕੂਲ ਛੱਡਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਆਰਮੀਨ ਦੇ ਇੱਕ ਅਧਿਆਪਕ ਤੋਂ ਇਕ ਸਮਾਜਿਕ ਸੁਧਾਰਕ ਬਣਨ ਤੱਕ ਦੇ ਸਫ਼ਰ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ ਸਾਬਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਇਕ ਔਰਤ ਦੀ ਲਗਨ, ਪੀੜੀਆਂ ਲਈ ਬਦਲਾਅ ਲਿਆ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਉਸ ਦਾ “ਲੇਡੀਜ਼ ਰੀਡਿੰਗ ਰੂਮ” ਬਣਾਉਣਾ ਮੈਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਅਣੌਪਚਾਰਕ ਮਿਲਣ-ਜੁਲਣ ਵਾਲਿਆਂ ਮੌਕਿਆਂ ਦੀ ਯਾਦ ਦਿਵਾਉਂਦਾ ਹੈ; ਚਾਹੇ ਉਹ ਤਿਉਹਾਰਾਂ, ਧਾਰਮਿਕ ਸਮਾਗਮਾਂ ਜਾਂ ਸਿਲਾਈ ਦੇ ਗਰੁੱਪ ਹੋਣ, ਇੱਥੇ ਔਰਤਾਂ ਆਪਣੀਆਂ ਗੱਲਾਂ, ਸਲਾਹਾਂ ਤੇ ਅਨੁਭਵ ਸਾਂਝੇ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਥਾਵਾਂ, ਚਾਹੇ ਲੋਕੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਘਰੇਲੂ ਸਮਝਣ, ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਉਹੀ ਥਾਵਾਂ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਔਰਤਾਂ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਗੱਲ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਆਰਮੀਨ ਦਾ ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਕਿ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਅਕਾਦਮਿਕ ਥਾਂ ਬਣਾਈ ਜਾਵੇ, ਜਦ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਡੀਬੇਟ ਕਲੱਬਾਂ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਆਉਣ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਇੱਕ ਇਨਕਲਾਬੀ ਕਦਮ ਸੀ। ਇਹ ਮੈਨੂੰ ਯਾਦ ਦਿਲਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਔਰਤਾਂ ਦੀਆਂ ਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਹੌਂਸਲਾ ਅਫ਼ਜ਼ਾਈ ਕਰਨੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
ਪੰਜਾਬੀ ਸਭਿਆਚਾਰ ਵਿੱਚ "ਇਜ਼ਤਦਾਰੀ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ" ਦਾ ਵੀ ਵੱਡਾ ਰੋਲ ਹੈ। ਔਰਤਾਂ ਤੋਂ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਲਜਵਤੀ, ਆਗਿਆਕਾਰੀ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ-ਕੇਂਦਰਤ ਹੋਣ। ਜਿਹੜੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਜਨਤਕ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਆਲੋਚਨਾ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਆਰਮੀਨ ਨੂੰ ਵੀ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੋਚ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਹੋਵੇਗਾ। ਅੱਜ ਵੀ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਔਰਤ ਰਾਜਨੀਤੀ, ਨਾਰੀਵਾਦ ਜਾਂ ਹੱਕਾਂ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹਨੂੰ "ਬਹੁਤ ਆਗੂ" ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਉਹਦੇ "ਥਾਂ" ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਸਵਾਲ ਉਠਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਆਰਮੀਨ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਤੋਂ ਕੁਝ ਸਿੱਖ ਸਕੀਏ, ਤਾਂ ਉਹ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਬਦਲਾਅ ਚੁੱਪ ਰਹਿ ਕੇ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ। ਉਸਨੇ ਕਦੇ ਹੌਂਸਲਾ ਨਹੀਂ ਹਾਰਿਆ, ਭਾਵੇਂ ਨਾਰੀ ਮਤਾਧਿਕਾਰ ਵਾਲੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਦਾ ਮਖੌਲ ਉਡਾਇਆ ਜਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਹਮਲੇ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਉਹ ਹਿੰਮਤ ਮੈਨੂੰ ਵੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਉਸ ਦਾ ਨਾਰੀ ਮਤਾਧਿਕਾਰ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿੱਚ ਆਗੂ ਬਣਨਾ ਮੈਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮਤਾਧਿਕਾਰ ਬਾਰੇ ਸੋਚਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਕਿ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਵੇਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਮਤ ਦਾ ਹੱਕ ਮਿਲ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਅਸਲੀ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧਿਤਾ ਅਜੇ ਵੀ ਘੱਟ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਰਾਜਨੀਤੀ ਹਮੇਸ਼ਾ ਮਰਦਾਂ ਵੱਲੋਂ ਚਲਾਈ ਗਈ ਹੈ, ਪਰ ਹੁਣ ਔਰਤਾਂ ਵੀ ਆਪਣੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਕਿਸਾਨ ਅੰਦੋਲਨ ਦੌਰਾਨ, ਬਹੁਤੀਆਂ ਪੰਜਾਬੀ ਔਰਤਾਂ ਨੇ ਲੰਬੀ ਦੂਰੀ ਤੈਅ ਕਰਕੇ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਫ਼ੈਸਲਿਆਂ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਮੈਨੂੰ ਵਿਖਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਬਦਲ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਤੇ ਇਹ ਬਦਲਾਅ ਚੰਗੇ ਲਈ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਆਰਮੀਨ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਵਿੱਚ ਇਕ ਹੋਰ ਗੱਲ ਜੋ ਮੇਰੇ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਗਈ, ਜਦ ਨਿਊਫਾਉਂਡਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਮਤ ਦਾ ਹੱਕ ਮਿਲਿਆ, ਤਾਂ ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਅੰਸ਼ਕ ਸੀ: ਔਰਤਾਂ 25 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਵੋਟ ਪਾ ਸਕਦੀਆਂ ਸਨ, ਜਦਕਿ ਮਰਦਾਂ ਲਈ ਇਹ ਉਮਰ 21 ਸਾਲ ਸੀ। ਇਹ ਮੈਨੂੰ ਯਾਦ ਦਿਵਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤਰੱਕੀ ਅਕਸਰ ਅਧੂਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਉਹਨਾਂ ਅਸਮਾਨਤਾਵਾਂ ਲਈ ਹੋਸ਼ਿਆਰ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜੋ ਅਕਸਰ “ਜਿੱਤ” ਦੇ ਅੰਦਰ ਲੁਕੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਅੱਜ ਵੀ, ਦਾਜ਼ ਅਤੇ ਲਿੰਗ-ਅਧਾਰਿਤ ਹਿੰਸਾ ਜਿਵੇਂ ਮੁੱਦੇ ਮੌਜੂਦ ਹਨ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਕਾਨੂੰਨੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਮਿਲੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਕਾਨੂੰਨ ਵਿੱਚ ਹੱਕ ਹੋਣਾ ਅਸਲੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰਨ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਆਰਮੀਨ ਨੱਟਿੰਗ ਗੌਸਲਿੰਗ ਮੰਨਦੀ ਸੀ ਕਿ ਮਤ ਦਾ ਹੱਕ ਜਿੱਤਣਾ “ਵਧੀਆ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ” ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟਿਕੋਣ ਸਿਰਫ਼ ਇਕ ਮਕਸਦ ਤੱਕ ਸੀਮਿਤ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਇਹ ਇਕ ਜੀਵਨ ਭਰ ਦਾ ਮਿਸ਼ਨ ਸੀ – ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਅਤੇ ਉਚਿਤ ਬਣਾਉਣ ਲਈ। ਉਸ ਦੀ ਇਹ ਸੋਚ ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਲੈਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ, ਨੌਜਵਾਨ ਕੁੜੀਆਂ ਨੂੰ ਮਾਹਿਰ ਬਣਾਉਣ, ਸਥਾਨਕ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਨੂੰ ਸਮਰਥਨ ਦੇਣ ਅਤੇ ਜਿੱਥੇ ਵੀ ਅਨਿਆਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦੀ ਹਾਂ, ਉਥੇ ਬੋਲ ਕੇ ਇਹ ਕੰਮ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੀ ਹਾਂ।
ਪੰਜਾਬੀ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ, ਮੈਨੂੰ ਆਰਮੀਨ ਨਾਲ ਇਕ ਜੁੜਾਵ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਨਾ ਕਿ ਇਸ ਲਈ ਕਿ ਸਾਡੀਆਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀਆਂ ਇੱਕੋ ਜੇਹੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਇਸ ਲਈ ਕਿ ਸਾਡੇ ਨਿਆਂ ਅਤੇ ਸਮਾਨਤਾ ਦੇ ਸੁਪਨੇ ਇਕ ਜੇਹੇ ਹਨ। ਉਸ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਔਰਤ ਨੂੰ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਉਸ ਹਰ ਔਰਤ ਨੂੰ ਸਨਮਾਨ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਆਪਣੀ ਖੁਦ, ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ, ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਸਮਾਜ ਲਈ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮੰਗਣ ਦਾ ਹੌਸਲਾ ਰੱਖਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਨੂੰ ਯਾਦ ਦਿਲਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਹਾਲਾਂਕਿ ਅਸੀਂ ਕਾਫ਼ੀ ਕੁਝ ਹਾਸਲ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਾਂ, ਸਾਡੀ ਯਾਤਰਾ ਅਜੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੁਕੰਮਲ ਨਹੀਂ ਹੋਈ।
ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਪਲਦਿਆਂ, ਮੈਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਮਜ਼ਬੂਤ ਔਰਤਾਂ ਨਾਲ ਘਿਰੀ ਰਹੀ; ਮੇਰੀ ਮਾਂ, ਦਾਦੀ, ਤੇ ਮਾਸੀਆਂ, ਜਿਹੜੀਆਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਇਕਠਾ ਰੱਖਣ ਲਈ ਆਪਣੀ ਜਿੰਦਗੀ ਦੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਦਿੰਦੀਆਂ ਰਹੀਆਂ। ਆਰਮੀਨ ਦੀ ਮਾਂ ਵਾਂਗ, ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਬੇਸ਼ੁਮਾਰ ਔਰਤਾਂ ਆਪਣੇ ਘਰਾਂ ਦੀ ਪਿੱਠ ਹੱਡੀ ਬਣ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰਦੀਆਂ ਨੇ, ਪਰ ਅਕਸਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਸਨਮਾਨ ਜਾਂ ਸਾਰਥਕ ਪਹਚਾਣ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ। ਪੰਜਾਬੀ ਸਭਿਆਚਾਰ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਘਰ ਦੀ ਇਜ਼ਤ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਅਕਸਰ ਜਨਤਕ ਫੈਸਲਿਆਂ ਤੋਂ ਗ਼ਾਇਬ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਵਿਅੰਬਣਾ ਮੈਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਚੁਭਦੀ ਹੈ: ਇੱਕ ਔਰਤ ਨੂੰ ਘਰ ਵਿੱਚ ਇਜ਼ਤ ਮਿਲਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਘਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਉਸਦਾ ਮੁੱਲ ਕਿਉਂ ਘਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ?
ਆਰਮੀਨ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਗੱਲ ਛੁਹ ਗਈ ਕਿ ਉਸਨੇ ਆਪਣਾ ਨਿੱਜੀ ਦਰਦ, ਦੋ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਮੌਤ, ਨੂੰ ਸਮਾਜ ਲਈ ਇਕ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਭਲਾਈ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਲਈ ਉਸ ਦੀ ਮਿਹਨਤ ਮੈਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਮਾਵਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ਦਿਲਾਉਂਦੀ ਹੈ ਜਿਹੜੀਆਂ ਰਿਸ਼ਤੇ-ਨਾਤੇ ਅਤੇ ਘੱਟ ਵਸੀਲੇ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਨੂੰ ਸਿਰਮੌਰ ਰੱਖਦੀਆਂ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖਦੀ ਹਾਂ, ਮੈਂ ਸੋਚਦੀ ਹਾਂ – ਕੀ ਮੈਂ ਕਦੇ ਉਸ ਵਾਂਗ ਇੰਨੀ ਨਿਸ਼ਕਾਮ ਹੋ ਸਕਾਂਗੀ? ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਅੱਜ ਵੀ ਕੁੜੀਆਂ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਇਕ ਚੁਣੌਤੀ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਸ਼ਹਿਰੀ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਚੰਗੀ ਤਰੱਕੀ ਹੋਈ ਹੈ, ਪਰ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਅੱਜ ਵੀ ਬੱਚੀਆਂ ਨੂੰ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਵਿਆਹਣ ਜਾਂ ਘਰ ਦੇ ਕੰਮਾਂ ਲਈ ਸਕੂਲ ਛੱਡਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਆਰਮੀਨ ਦੇ ਇੱਕ ਅਧਿਆਪਕ ਤੋਂ ਇਕ ਸਮਾਜਿਕ ਸੁਧਾਰਕ ਬਣਨ ਤੱਕ ਦੇ ਸਫ਼ਰ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ ਸਾਬਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਇਕ ਔਰਤ ਦੀ ਲਗਨ, ਪੀੜੀਆਂ ਲਈ ਬਦਲਾਅ ਲਿਆ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਉਸ ਦਾ “ਲੇਡੀਜ਼ ਰੀਡਿੰਗ ਰੂਮ” ਬਣਾਉਣਾ ਮੈਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਅਣੌਪਚਾਰਕ ਮਿਲਣ-ਜੁਲਣ ਵਾਲਿਆਂ ਮੌਕਿਆਂ ਦੀ ਯਾਦ ਦਿਵਾਉਂਦਾ ਹੈ; ਚਾਹੇ ਉਹ ਤਿਉਹਾਰਾਂ, ਧਾਰਮਿਕ ਸਮਾਗਮਾਂ ਜਾਂ ਸਿਲਾਈ ਦੇ ਗਰੁੱਪ ਹੋਣ, ਇੱਥੇ ਔਰਤਾਂ ਆਪਣੀਆਂ ਗੱਲਾਂ, ਸਲਾਹਾਂ ਤੇ ਅਨੁਭਵ ਸਾਂਝੇ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਥਾਵਾਂ, ਚਾਹੇ ਲੋਕੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਘਰੇਲੂ ਸਮਝਣ, ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਉਹੀ ਥਾਵਾਂ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਔਰਤਾਂ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਗੱਲ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਆਰਮੀਨ ਦਾ ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਕਿ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਅਕਾਦਮਿਕ ਥਾਂ ਬਣਾਈ ਜਾਵੇ, ਜਦ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਡੀਬੇਟ ਕਲੱਬਾਂ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਆਉਣ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਇੱਕ ਇਨਕਲਾਬੀ ਕਦਮ ਸੀ। ਇਹ ਮੈਨੂੰ ਯਾਦ ਦਿਲਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਔਰਤਾਂ ਦੀਆਂ ਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਹੌਂਸਲਾ ਅਫ਼ਜ਼ਾਈ ਕਰਨੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
ਪੰਜਾਬੀ ਸਭਿਆਚਾਰ ਵਿੱਚ "ਇਜ਼ਤਦਾਰੀ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ" ਦਾ ਵੀ ਵੱਡਾ ਰੋਲ ਹੈ। ਔਰਤਾਂ ਤੋਂ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਲਜਵਤੀ, ਆਗਿਆਕਾਰੀ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ-ਕੇਂਦਰਤ ਹੋਣ। ਜਿਹੜੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਜਨਤਕ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਆਲੋਚਨਾ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਆਰਮੀਨ ਨੂੰ ਵੀ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੋਚ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਹੋਵੇਗਾ। ਅੱਜ ਵੀ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਔਰਤ ਰਾਜਨੀਤੀ, ਨਾਰੀਵਾਦ ਜਾਂ ਹੱਕਾਂ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹਨੂੰ "ਬਹੁਤ ਆਗੂ" ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਉਹਦੇ "ਥਾਂ" ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਸਵਾਲ ਉਠਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਆਰਮੀਨ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਤੋਂ ਕੁਝ ਸਿੱਖ ਸਕੀਏ, ਤਾਂ ਉਹ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਬਦਲਾਅ ਚੁੱਪ ਰਹਿ ਕੇ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ। ਉਸਨੇ ਕਦੇ ਹੌਂਸਲਾ ਨਹੀਂ ਹਾਰਿਆ, ਭਾਵੇਂ ਨਾਰੀ ਮਤਾਧਿਕਾਰ ਵਾਲੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਦਾ ਮਖੌਲ ਉਡਾਇਆ ਜਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਹਮਲੇ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਉਹ ਹਿੰਮਤ ਮੈਨੂੰ ਵੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਉਸ ਦਾ ਨਾਰੀ ਮਤਾਧਿਕਾਰ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿੱਚ ਆਗੂ ਬਣਨਾ ਮੈਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮਤਾਧਿਕਾਰ ਬਾਰੇ ਸੋਚਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਕਿ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਵੇਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਮਤ ਦਾ ਹੱਕ ਮਿਲ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਅਸਲੀ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧਿਤਾ ਅਜੇ ਵੀ ਘੱਟ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਰਾਜਨੀਤੀ ਹਮੇਸ਼ਾ ਮਰਦਾਂ ਵੱਲੋਂ ਚਲਾਈ ਗਈ ਹੈ, ਪਰ ਹੁਣ ਔਰਤਾਂ ਵੀ ਆਪਣੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਕਿਸਾਨ ਅੰਦੋਲਨ ਦੌਰਾਨ, ਬਹੁਤੀਆਂ ਪੰਜਾਬੀ ਔਰਤਾਂ ਨੇ ਲੰਬੀ ਦੂਰੀ ਤੈਅ ਕਰਕੇ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਫ਼ੈਸਲਿਆਂ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਮੈਨੂੰ ਵਿਖਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਬਦਲ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਤੇ ਇਹ ਬਦਲਾਅ ਚੰਗੇ ਲਈ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਆਰਮੀਨ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਵਿੱਚ ਇਕ ਹੋਰ ਗੱਲ ਜੋ ਮੇਰੇ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਗਈ, ਜਦ ਨਿਊਫਾਉਂਡਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਮਤ ਦਾ ਹੱਕ ਮਿਲਿਆ, ਤਾਂ ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਅੰਸ਼ਕ ਸੀ: ਔਰਤਾਂ 25 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਵੋਟ ਪਾ ਸਕਦੀਆਂ ਸਨ, ਜਦਕਿ ਮਰਦਾਂ ਲਈ ਇਹ ਉਮਰ 21 ਸਾਲ ਸੀ। ਇਹ ਮੈਨੂੰ ਯਾਦ ਦਿਵਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤਰੱਕੀ ਅਕਸਰ ਅਧੂਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਉਹਨਾਂ ਅਸਮਾਨਤਾਵਾਂ ਲਈ ਹੋਸ਼ਿਆਰ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜੋ ਅਕਸਰ “ਜਿੱਤ” ਦੇ ਅੰਦਰ ਲੁਕੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਅੱਜ ਵੀ, ਦਾਜ਼ ਅਤੇ ਲਿੰਗ-ਅਧਾਰਿਤ ਹਿੰਸਾ ਜਿਵੇਂ ਮੁੱਦੇ ਮੌਜੂਦ ਹਨ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਕਾਨੂੰਨੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਮਿਲੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਕਾਨੂੰਨ ਵਿੱਚ ਹੱਕ ਹੋਣਾ ਅਸਲੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰਨ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਆਰਮੀਨ ਨੱਟਿੰਗ ਗੌਸਲਿੰਗ ਮੰਨਦੀ ਸੀ ਕਿ ਮਤ ਦਾ ਹੱਕ ਜਿੱਤਣਾ “ਵਧੀਆ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ” ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟਿਕੋਣ ਸਿਰਫ਼ ਇਕ ਮਕਸਦ ਤੱਕ ਸੀਮਿਤ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਇਹ ਇਕ ਜੀਵਨ ਭਰ ਦਾ ਮਿਸ਼ਨ ਸੀ – ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਅਤੇ ਉਚਿਤ ਬਣਾਉਣ ਲਈ। ਉਸ ਦੀ ਇਹ ਸੋਚ ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਲੈਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ, ਨੌਜਵਾਨ ਕੁੜੀਆਂ ਨੂੰ ਮਾਹਿਰ ਬਣਾਉਣ, ਸਥਾਨਕ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਨੂੰ ਸਮਰਥਨ ਦੇਣ ਅਤੇ ਜਿੱਥੇ ਵੀ ਅਨਿਆਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦੀ ਹਾਂ, ਉਥੇ ਬੋਲ ਕੇ ਇਹ ਕੰਮ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੀ ਹਾਂ।
ਪੰਜਾਬੀ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ, ਮੈਨੂੰ ਆਰਮੀਨ ਨਾਲ ਇਕ ਜੁੜਾਵ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਨਾ ਕਿ ਇਸ ਲਈ ਕਿ ਸਾਡੀਆਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀਆਂ ਇੱਕੋ ਜੇਹੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਇਸ ਲਈ ਕਿ ਸਾਡੇ ਨਿਆਂ ਅਤੇ ਸਮਾਨਤਾ ਦੇ ਸੁਪਨੇ ਇਕ ਜੇਹੇ ਹਨ। ਉਸ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਔਰਤ ਨੂੰ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਉਸ ਹਰ ਔਰਤ ਨੂੰ ਸਨਮਾਨ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਆਪਣੀ ਖੁਦ, ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ, ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਸਮਾਜ ਲਈ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮੰਗਣ ਦਾ ਹੌਸਲਾ ਰੱਖਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਨੂੰ ਯਾਦ ਦਿਲਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਹਾਲਾਂਕਿ ਅਸੀਂ ਕਾਫ਼ੀ ਕੁਝ ਹਾਸਲ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਾਂ, ਸਾਡੀ ਯਾਤਰਾ ਅਜੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੁਕੰਮਲ ਨਹੀਂ ਹੋਈ।
As someone from Punjab, reading about the life of Armine Nutting Gosling fills me with both admiration and a deep sense of connection.
Though she lived thousands of miles away and in different times, many of the struggles she faced as a woman, a mother, and social reformer echo the realities of women in Punjab, both past and present; have had to navigate.
Commemorating her with a statue is more than just honoring a historical figure; it is a reminder for all of us to reflect on how far we have come in the struggle of gender equality, and how far we still have to go.
Growing up in Punjab, I was surrounded by strong women, such as my mother, my grandmother and my aunts.
They always tried to hold the families together through hardship and sacrifice.
Like Armine’s mother, many Punjabi women have worked quietly behind the scenes to support their households, often with little to no recognition.
In Punjabi culture, women are seen as the backbone of the family, yet their voices have historically been absent from public decision making.
This contradiction is what always bothers me: why is a woman respected in her home but rarely given the same status outside of it?
What struck me most about Armine’s story was her ability to take personal pain, losing two children, and use it as a reason to fight for others.
Her advocacy of child welfare and education reminds me of the countless Punjabi women who, despite limited resources, prioritize the future of their children above all else.
When I look at my mother, I always think, can I ever be as selfless as her?
Moreover, education for girls is still a contested issue in parts of Punjab.
While urban areas have seen improvements, rural girls often face pressure to marry young or help at home instead of pursuing further studies.
Armine’s role as an educator, and later a social reformer, deeply resonates with me. She proved that one woman’s determination to educate and uplift others could ripple across generations.
Her formation of The Ladies’ Reading Room reminds me of the informal gatherings of Punjabi women, whether during festivals, prayer meetings, or sewing circles, where women share stories, advice, and knowledge.
These spaces, though sometimes seen as social or domestic, have often served as the only arenas where women could speak freely.
Armine’s decision to create an intellectual space for women in a time when they were excluded from debate clubs was revolutionary.
It reminds me how important it is to protect and nurture women’s spaces, where ideas can be exchanged without fear of judgement or ridicule.
In Punjabi culture, respectability politics also play a strong role.
Women are expected to be modest, obedient, and family focused.
Those who step into public life often face criticism.
I imagine Armine must have faced similar attitudes.
Even today, women who speak about politics, feminism, or rights are often labelled as “too forward” or accused of forgetting their “place.”
But if we learn anything from Armine’s life, it is that change does not come from staying silent.
She did not waver even when suffragists were mocked or attacked.
That kind of resilience is something I aspire to.
Her leadership in the women’s suffrage movement also made me reflect on voting rights in India and how, despite having the vote since independence, many women still do not have real representation.
In Punjab, politics has always been male dominated, but women are also taking an active part.
During the farmer’s protests, many women from Punjab travelled a long distance to protest against the absurd rules laid down by the government.
Seeing women stand up at that time made me feel like the Punjab where I was born is now changing, and that too for the betterment.
One detail in Armine’s story that stayed with me was that even when women won the right to vote in Newfoundland, it came with restrictions: they could only vote at 25, while men could vote at 21.
This reminds me of how progress is often partial, and how we must stay alert to inequalities that are baked into even the victories we celebrate.
In Punjab, even today, issues like dowry and gender based violence persist despite legal protections.
Achieving rights on paper is not the same as experiencing freedom in real life.
Armine Nutting Gosling believed that winning the vote was a “stepping stone to greater things.”
Her vision was not limited to one goal, it was a lifelong mission to uplift and empower.
That mindset is something that I hope to embody.
In my own way, I try to continue that work by mentoring younger girls, supporting local women’s initiatives, and speaking up when I see injustice.
As someone from Punjab, I feel a sense of solidarity with Armine, not because our lives are kind of similar, but because our dreams of justice and equality are.
Her statue is a tribute not just to one woman, but to every woman who has ever dared to demand more, for herself, her children, her family, and her community.
Let it be a reminder that while we have come far, the journey is not over.
Though she lived thousands of miles away and in different times, many of the struggles she faced as a woman, a mother, and social reformer echo the realities of women in Punjab, both past and present; have had to navigate.
Commemorating her with a statue is more than just honoring a historical figure; it is a reminder for all of us to reflect on how far we have come in the struggle of gender equality, and how far we still have to go.
Growing up in Punjab, I was surrounded by strong women, such as my mother, my grandmother and my aunts.
They always tried to hold the families together through hardship and sacrifice.
Like Armine’s mother, many Punjabi women have worked quietly behind the scenes to support their households, often with little to no recognition.
In Punjabi culture, women are seen as the backbone of the family, yet their voices have historically been absent from public decision making.
This contradiction is what always bothers me: why is a woman respected in her home but rarely given the same status outside of it?
What struck me most about Armine’s story was her ability to take personal pain, losing two children, and use it as a reason to fight for others.
Her advocacy of child welfare and education reminds me of the countless Punjabi women who, despite limited resources, prioritize the future of their children above all else.
When I look at my mother, I always think, can I ever be as selfless as her?
Moreover, education for girls is still a contested issue in parts of Punjab.
While urban areas have seen improvements, rural girls often face pressure to marry young or help at home instead of pursuing further studies.
Armine’s role as an educator, and later a social reformer, deeply resonates with me. She proved that one woman’s determination to educate and uplift others could ripple across generations.
Her formation of The Ladies’ Reading Room reminds me of the informal gatherings of Punjabi women, whether during festivals, prayer meetings, or sewing circles, where women share stories, advice, and knowledge.
These spaces, though sometimes seen as social or domestic, have often served as the only arenas where women could speak freely.
Armine’s decision to create an intellectual space for women in a time when they were excluded from debate clubs was revolutionary.
It reminds me how important it is to protect and nurture women’s spaces, where ideas can be exchanged without fear of judgement or ridicule.
In Punjabi culture, respectability politics also play a strong role.
Women are expected to be modest, obedient, and family focused.
Those who step into public life often face criticism.
I imagine Armine must have faced similar attitudes.
Even today, women who speak about politics, feminism, or rights are often labelled as “too forward” or accused of forgetting their “place.”
But if we learn anything from Armine’s life, it is that change does not come from staying silent.
She did not waver even when suffragists were mocked or attacked.
That kind of resilience is something I aspire to.
Her leadership in the women’s suffrage movement also made me reflect on voting rights in India and how, despite having the vote since independence, many women still do not have real representation.
In Punjab, politics has always been male dominated, but women are also taking an active part.
During the farmer’s protests, many women from Punjab travelled a long distance to protest against the absurd rules laid down by the government.
Seeing women stand up at that time made me feel like the Punjab where I was born is now changing, and that too for the betterment.
One detail in Armine’s story that stayed with me was that even when women won the right to vote in Newfoundland, it came with restrictions: they could only vote at 25, while men could vote at 21.
This reminds me of how progress is often partial, and how we must stay alert to inequalities that are baked into even the victories we celebrate.
In Punjab, even today, issues like dowry and gender based violence persist despite legal protections.
Achieving rights on paper is not the same as experiencing freedom in real life.
Armine Nutting Gosling believed that winning the vote was a “stepping stone to greater things.”
Her vision was not limited to one goal, it was a lifelong mission to uplift and empower.
That mindset is something that I hope to embody.
In my own way, I try to continue that work by mentoring younger girls, supporting local women’s initiatives, and speaking up when I see injustice.
As someone from Punjab, I feel a sense of solidarity with Armine, not because our lives are kind of similar, but because our dreams of justice and equality are.
Her statue is a tribute not just to one woman, but to every woman who has ever dared to demand more, for herself, her children, her family, and her community.
Let it be a reminder that while we have come far, the journey is not over.
Parneet Kaur
Parneet Kaur is passionate about community engagement, storytelling, and continuous learning.
She is currently pursuing a Bachelor of Commerce (Co-op) with a major in Accounting and a minor in Math at Memorial University, and she aspires to be a Chartered Professional Accountant.
Parneet Kaur is passionate about community engagement, storytelling, and continuous learning.
She is currently pursuing a Bachelor of Commerce (Co-op) with a major in Accounting and a minor in Math at Memorial University, and she aspires to be a Chartered Professional Accountant.
